YAPI ÜRETİMİNDE ADAMSAAT DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ
ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA VE SONUÇLARI
16. İnşaat Mühendisliği Teknik Kongresi - Ankara
Dr. Murat KURUOĞLU Fahri
İlke BAYOĞLU
Öğretim
Görevlisi İnşaat
Mühendisi
İ.T.Ü.
İnşaat Fakültesi Yapı
İşletmesi Anabilim Dalı
Yapı
İşletmesi Anabilim Dalı İstanbul/TÜRKİYE
İstanbul
/ TÜRKİYE
ÖZET
Bu çalışmada inşaat işçi verimliliği üzerine bir
araştırma yapılmış ve sonuçları tartışılmıştır. İnşaat işçi verimliliği,
adamsaat kavramı adı altında sayısal değerler olarak tanımlanmış, bu değerlerin
inşaat yapımının çeşitli aşamalarına ait kullanım alanlarına örnekler
verilmiştir. İnşaat firmaları tarafından çeşitli inşaat iş kalemleri için
kullanılan adamsaat değerlerini belirlemek amacıyla bir araştırma
yürütülmüştür. Büyük ve orta ölçekli inşaat firmalarıyla görüşülerek adamsaat
değerleri toplanmış ve düzenlenerek tablo şeklinde bir araya getirilmiştir. Bu
tabloda inşaat firmalarından toplanan değerler ile Bayındırlık Bakanlığı’nın
aynı iş kalemleri için birim fiyat analizlerinde öngördüğü değerler bir arada gösterilmiş
ve birbirlerine oranlanarak Bakanlık tarafından öngörülen ve inşaat firmaları
tarafından uygulamada kullanılan değerlerin ne derece birbirine uyduğu
irdelenmiştir.
GİRİŞ
Toplumların genel hedefi olan kalkınma, refah düzeyinin yükseltilmesini amaçlamaktadır. Daha iyi yaşamanın gerektirdiği ihtiyaçların karşılanması daha fazla üretimi, bu ise daha fazla girdi kullanımını gerektirmektedir. Kaynakların kısıtlı, nüfusun mevcut kaynaklara göre nispeten fazla ve ihtiyaçların ise teorik olarak sınırsız olduğu ülkelerde, hedeflenen refah düzeyine erişilebilmesi için mevcut kaynakların en iyi şekilde, yani verimli olarak kullanılması çok önemlidir.(1)
Günümüz endüstrileşmiş toplumlarının vazgeçilmez kurumları durumunda olan işletmeler, belirledikleri hedefe ulaşabilmek amacıyla çeşitli faktörlere ihtiyaç duymaktadırlar. İnsan, bu faktörlerden belki de en vazgeçilmez olanıdır. İnsan emeği, diğer üretim faktörleri ile birleşerek işletmenin amaçlarına katkıda bulunur. Fakat üretim faktörleri içinde en önemli ve kuşkusuz en zor kontrol edileni emek faktörüdür. (2)
Verimliliğin bir gösterge ve imalat içerisinde çok önemli bir yeri olduğu, bu nedenle inşaat imalatında da bu kavramın oluşumu ve şartların incelenmesi gereği ortadadır. Emek yoğun çalışan inşaat sektöründe verimlilik kavramı özellikle iş planlaması, iş programları ve imalatların istenen kalitede tamamlanması açısından ele alınmalıdır. (3)
Bu çalışmada, yapı üretiminin özellikle planlama ve teklif hazırlama aşamalarında yoğun bir şekilde ihtiyaç duyulan adamsaat değerleri incelenmiştir. Bu değerler, iş programı hazırlanması aşamasında inşaat işini oluşturan aktivitelerin süreleri ile kullanılacak işgücünün belirlenmesinde kullanılmaktadır. Adamsaat değerlerinin geniş kapsamlı bir değerlendirmesini yapmak amacıyla, inşaat firmalarıyla birebir görüşmeler şeklinde yürütülen bir anket çalışması ile belirli inşaat iş kalemleri için, firmaların kullandıkları adamsaat değerleri bir araya getirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada izlenen metot, görüşmelerde kullanılacak anket formunun belirlenmesi, görüşme yapılacak olan firmaların seçilmesi, yetkili kişilerle görüşmelerin yapılması, görüşme izlenimlerinin değerlendirilmesi ve toplanan verinin bir araya getirilerek istatistik tekniklerle düzenlenmesi biçimindedir.
Çalışmanın konusunu oluşturan adamsaat kavramı, yapı üretiminde işçi verimliliğini gösteren bir kriterdir. İşçi verimliliğinin bir göstergesi olarak adamsaat kavramının tanımlanması yapılmış, adamsaat değerlerinin yapı üretimindeki kullanımına örnekler verilmiştir. Son olarak çalışma sonucunda elde edilen veriler bir tablo şeklinde sunulmuştur (4). Ayrıca bulunan değerler Bayındırlık Bakanlığı birim fiyat analizlerinde (5) kullanılanlarla karşılaştırılmış, sonuçlar tartışılmıştır.
AMAÇ
Bu çalışmanın amacı, inşaat işinde işçi verimliliğinin bir göstergesi olan adamsaatler ile ilgili olarak,
· İnşaat firmalarının uygulamada kullandığı değerleri toplayarak düzenlemek ve çalışmanın kapsayabildiği ölçüde bir veritabanı oluşturmak,
· Firmaların bu konuyla ilgili çalışmalarını belirlemek ve genel biçimde inşaat firmalarının konuya yaklaşımını ortaya koymak,
· Bayındırlık Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu birim fiyat analizlerinde yer alan işçilik miktarları ile inşaat firmalarından toplanan adamsaat değerlerinin karşılaştırmasını yaparak Bayındırlık Bakanlığı analizlerinin işçilik miktarı açısından uygulama değerleriyle ne derece uygunluk içinde olduğunu saptamaktır.
İş verimi, birim zamanda (saat veya gün)
yapılan iş miktarı ya da birim imalatın yapılması için gerekli olan süre olarak
ifade edilebilir. Bu noktada, inşaat imalatında işçi verimliliğini göstermek
için adamsaat kavramı kullanılır.
Adamsaat, herhangi bir iş kalemindeki bir birimlik imalat için bir işçinin saat cinsinden çalışacağı süre’dir. Üzerinde önemle durulması gereken nokta ise adamsaat değerlerinin, işin birim miktarının makine kullanılmadan sadece işçi tarafından yapıldığı zaman ortaya çıkan süreler olduğudur.
Adamsaat değerlerinin proje aşamasında,
planlama ve kontrol mekanizmasında önemli bir yeri vardır: (6)
Proje aşamalarının ilki olan planlama ve
teklif hazırlama konusunda adamsaat değerleri kullanılır. Teklifin
hazırlanmasına söz konusu olan işin maliyet hesabı ve bunun içinde yer alacak
işçi veya çalışan maliyetlerinin belirlenmsi için bu veriye ihtiyaç duyulur. Bu
işin kaç kişi ile ne kadar sürede tamamlanabileceği konusu ve bunun saptanması
için önemli veri olan adamsaat değerlerinin elde edilmesi, ortaya konması
gerekir. Bu bağlamda işletmelerin gerçek maliyet hesaplamalarında adamsaat
verisine gerekli dikkat ve özen gösterilmelidir.
Planlamada ulaşılmak istenen önemli bir
sonuç da işin bitim süresidir. Bu sürenin oluşumu için de adamsaat verisine
ihtiyaç duyulur. İşin bitiş süresini etkileyen diğer faktörler (finansman,
malzeme durumu vb.) uygun durumda olması koşuluyla fiziki miktarı belli olan
işin yapılma süresine karar verilebilir. Bir işçinin bir birim imalatı ne kadar
sürede yapabildiği (adamsaat) ve işin miktarı (metraj) da belli olduğundan
karar vereceğimiz işçi sayısı ile işin bitim tarihine ulaşmamız mümkün
olmaktadır.
Yukarıda belirtilen şekilde inşaat
üretiminde önemli bir kullanım alanı olan adamsaat değerleri ile ilgili olarak
yapılan kaynak taramalarında inşaat sektöründe bu konu ile ilgili tatmin edici
bir çalışma bulunamamıştır. Konu ile
ilgili belirlenebilen yardımcı kaynaklar,
kaynaklar bölümünde 7. sıradan itibaren, bu konuyla ilgilenecek
araştırmacılar için verilmiştir.
Çalışma kapsamında değerlendirilmek üzere
toplanmak istenen adamsaat değerlerinin elde edilebilmesi için inşaat
firmalarıyla birebir görüşme şeklinde anketler yapılmıştır. Bu süreç için şu
şekilde bir metot izlenmiştir:
·
Anket formunun oluşturulması :
Görüşülecek inşaat firmalarından hangi inşaat iş kalemlerine ait adamsaat
değerlerinin isteneceği belirlenmiş, bu iş kalemleri bir liste halinde
hazırlanan anket formunda yer almıştır. Anket formunda Bayındırlık
Bakanlığı’nın bir bina inşaatı için öngördüğü iş kalemlerine yer verilmiştir.
·
Görüşme yapılacak firmaların belirlenmesi
: Planlama departmanı bulunan veya istenen adamsaat
değerlerine veritabanında sahip olabileceği ön görülen orta ve büyük ölçekte
inşaat firmalarına ulaşılmasına kararı verilmiştir. Bu firmalarda iletişime
geçilecek yetkililer belirlenmiştir.
·
Yetkili kişiler ile görüşülmesi :
Belirlenen inşaat firmalarındaki yetkili kişilerle iletişime geçilerek
görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmelerde bu şahısların yürütülen
araştırmaya olan yaklaşımları, istenen değerlere ne ölçüde sahip oldukları ve
bunlar hakkındaki bilgi ve düşünceleri dikkatle gözlenmiştir.
·
Görüşme izlenimlerinin değerlendirilmesi :
Görüşülen her bir firmanın konuya yaklaşımı farklı şekilde olmuştur. Olumlu
biçimde yaklaşarak bilgilerini paylaşanların yanında istenen bilgilerin şirket
sırrı olduğunu ileri sürerek çalışmaya katkıda bulunmak istemeyenler de
olmuştur. Bu, inşaat firmalarının hem teknik olarak planlama konusundaki
deneyim ve bilgi düzeyini ölçmede hem de benimsedikleri iş kültürünün
anlaşılması hakkında çok yararlı ip uçları vermiştir.
· Toplanan verilerin bir araya getirilerek düzenlenmesi : Anket sonucu elde edilen değerler, birimleri saat/imalat olacak şekilde düzenlenmiş ve bir tabloda (Tablo 1) gösterilmiştir.
Çalışma sonucunda, bir bina inşaatı içinde
yer alan Bayındırlık Bakanlığı’na ait 69 iş kaleminin adamsaat değerine
ulaşılmıştır. Görüşülen firmalar adamsaat değerlerini imalat/süre, süre/imalat
vb. farklı birimlerde vermişlerdir. Bu veriler, birimleri saat/imalat olacak
şekilde düzenlenerek birim uyumu sağlanmıştır.
Elde edilen değerler bir tablo 1 deki
biçimde düzenlenerek gösterilmiştir. Tabloyu oluşturan kolonların açıklamaları
aşağıda yapılmıştır:
“Poz No” adlı birinci kolonda, adamsaat
değerleri toplanan Bayındırlık Bakanlığı’na ait iş kalemlerinin poz numaraları
verilmiştir.
2. kolonda, söz konusu iş kalemleri
Bayındırlık Bakanlığı birim fiyat analizlerinde yer alan isimleriyle gösterilmiştir.
Yer kısıtlaması olduğundan dolayı bazı iş kalemlerinin adları kısaltılarak
yazılmıştır.
3. kolon olan “Birim” kolonunda iş
kalemlerine ait imalat birimleri verilmiştir.
Tablonun 4. kolonunda iş kalemleri için
Bayındırlık Bakanlığı’nın öngördüğü işçilik miktarları adamsaat olarak
gösterilmiştir. Kolon adı olan “B.B.” Bayındırlık Bakanlığı anlamına
gelmektedir. Bir iş kalemine ait adamsaat değeri için birim fiyat analizlerinde
o iş kalemi için öngörülen işçilik miktarları toplanmıştır. Örneğin 16.001 poz
no’lu “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için adamsaat değerinin bulunması
için aşağıdaki işlem yapılmıştır :
Makinist........................ 0,72000 saat
Makinist yard................ 0,15000 saat
Düz işçi......................... 8,00000 saat
TOPLAM..................... 9,37000 saat
Tablonun 5. kolonu “Ortalama” kolonudur. Bu kolonda, her bir iş kalemi için inşaat firmalarından toplanan farklı adamsaat değerlerinin ortalaması yer almaktadır. Farklı değerlerin ortalaması alınarak her bir iş kalemi için tek bir değere indirgeme yapılmıştır.
Tablonun 6. ve son kolonu “Oran”
kolonudur. Bu kolonda, her bir iş kalemi için Bayındırlık Bakanlığı’nın (BB)
öngördüğü işçilik miktarlarıyla inşaat firmalarından toplanan değerlerin
ortalaması (Ortalama) oranlanarak karşılaştırılmıştır. Bu oranlar
Biçiminde
hesaplanmıştır.
Poz No
|
İş Kalemleri
|
Birim
|
B.B. |
Ortalama |
Oran |
15.0011 |
Serbest kazı, tesviye kazısı
(makine) |
m3 |
0,300 |
0,251 |
1,20 |
14.018 |
Dolgu sıkıştırma (el ile) |
m3 |
1,000 |
0,950 |
1,05 |
14.0232 |
İksa (sık aralıklı,ahşap) |
m2 |
2,100 |
1,750 |
1,20 |
16.001 |
Beton (demirsiz,her cins,betoniyer
ile) |
m3 |
9,370 |
2,834 |
3,31 |
16.065 |
Fore kazık |
m |
34,200 |
6,500 |
5,26 |
17.002 |
Taş duvar |
m3 |
12,155 |
10,000 |
1,22 |
17.136 |
Blokaj |
m3 |
6,000 |
9,050 |
0,66 |
18.071 |
Tuğla duvar (yatay delikli,fabrika
tuğlası ile) |
m3 |
11,200 |
8,372 |
1,34 |
18.0711 |
Yarım tuğla duvar |
m2 |
1,520 |
1,537 |
0,99 |
18.102 |
Hafif beton blok duvar (9-10 cm
genişliğinde) |
m2 |
1,430 |
1,560 |
0,92 |
18.106 |
Hafif beton blok duvar (19-20 cm
genişliğinde) |
m2 |
2,210 |
1,885 |
1,17 |
18.124 |
Techizatlı hafif beton pano duvar |
m2 |
1,390 |
1,500 |
0,93 |
18.152 |
Techizatlı hafif beton plak çatı
döşemesi |
m2 |
1,170 |
1,500 |
0,78 |
18.211 |
Oluklu kiremitle çatı örtüsü |
m2 |
0,600 |
0,500 |
1,20 |
18.233051 |
Trapezoida alüminyum levha çatı
örtüsü |
m2 |
1,100 |
1,550 |
0,71 |
18.241 |
Oluklu galvanizli saç ile çatı
örtüsü |
m2 |
0,800 |
1,180 |
0,68 |
18.253 |
Oluklu asbest levha ile çatı
örtüsü |
m2 |
1,300 |
0,780 |
1,67 |
18.302 |
Delikli beton briket duvar (10 cm) |
m3 |
10,937 |
9,743 |
1,12 |
18.303 |
Delikli beton briket duvar (20 cm) |
m3 |
10,850 |
9,243 |
1,17 |
18.321 |
Beton döşeme briketi (asmolen)
döşenmesi |
m2 |
1,500 |
1,465 |
1,02 |
18.417 |
Beton kanalizasyon büzü döşenmesi |
m |
3,557 |
2,148 |
1,66 |
18.4611 |
Cam tülü pestili ile tek katlı
yalıtım |
m2 |
1,200 |
0,520 |
2,31 |
18.4621 |
Cam tülü pestili ile iki katlı
yalıtım |
m2 |
1,800 |
0,900 |
2,00 |
19.02201 |
Cam tülü pestili ile üç katlı
yalıtım |
m2 |
2,200 |
1,200 |
1,83 |
19.004 |
Isıtılmış kum yalıtım koruyucu |
m2 |
0,150 |
0,250 |
0,60 |
19.020 |
Asfalt emül. Kum yalıtım koruyucu |
m2 |
0,800 |
0,500 |
1,60 |
19.043 |
1 mm tabii kauçuk tek yalıtım |
m2 |
0,900 |
0,600 |
1,50 |
19.054 |
3 cm polistiren köpüğü ısı
yalıtımı |
m2 |
0,500 |
0,440 |
1,14 |
19.063 |
Bir kat bitümlü karton yalıtım |
m2 |
0,800 |
0,400 |
2,00 |
19.063/A |
Bir kat astar+bir kat sıcak
bitümlü ısı yalıtımı |
m2 |
0,800 |
0,400 |
2,00 |
21.015 |
Çıplak beton kalıbı |
m2 |
3,500 |
2,055 |
1,70 |
21.057 |
Kalıp iskelesi |
m3 |
0,497 |
0,388 |
1,28 |
21.065 |
İş iskelesi |
m3 |
0,556 |
0,283 |
1,96 |
21.210 |
Ahşap oturma çatı |
m2 |
2,520 |
2,043 |
1,23 |
22.0093 |
İki yüzü kontrplak pres. iç kapı |
m2 |
6,250 |
2,750 |
2,27 |
22.045 |
Çıralı camdan telerolu pencere |
m2 |
5,250 |
2,750 |
1,91 |
23.010 |
Hasır çelik (her kg/m2 için) |
ton |
80,000 |
35,000 |
2,29 |
23.014 |
Nervürlü çelik |
ton |
115,000 |
48,771 |
2,36 |
23.081 |
Demir çatı makası |
ton |
380,000 |
125,000 |
3,04 |
23.101 |
Demir karkas inşaat yapımı |
ton |
370,000 |
102,800 |
3,60 |
23.111 |
Demir kapı, kepenk, pencere vb. |
kg |
0,800 |
0,393 |
2,04 |
23.152 |
Kutu profil pencere |
kg |
0,700 |
0,450 |
1,56 |
23.176 |
Çeşitli demir işleri |
kg |
0,650 |
0,415 |
1,57 |
23.243 |
Alüminyum asma tavan (baskı
çıtalı/çıtasız) |
kg |
1,100 |
3,500 |
0,31 |
24.012 |
12 no. Çinko 155mm yağmur oluğu |
m |
3,760 |
2,400 |
1,57 |
24.022 |
12cm iç çapında pik döfen |
adet |
1,720 |
1,250 |
1,38 |
24.021 |
12 no. Çinkodan harpuşta yapımı |
m2 |
2,280 |
1,460 |
1,56 |
24.062 |
f125mm iç çaplı pvc yağmur oluğu |
m |
0,459 |
0,300 |
1,53 |
24.064 |
f150mm iç çaplı pvc yağmur oluğu |
m |
0,730 |
1,855 |
0,39 |
25.005 |
Yeni ahşaba üç kat yağlıboya |
m2 |
2,180 |
0,760 |
2,87 |
25.016 |
Demire 2 kat sülyen,2 kat yağlı
boya |
m2 |
2,320 |
1,017 |
2,28 |
25.046 |
Renkli üç kat kireç badana |
m2 |
0,300 |
0,418 |
0,72 |
25.048 |
Üç kat plastik badana |
m2 |
1,000 |
0,613 |
1,63 |
25.114 |
Mevcut döşeme üzerine 2mm PVC karo
döşenmesi |
m2 |
1,000 |
1,400 |
0,71 |
25.126 |
Beton satıhı darbe,toz,aşınma vb.
koruma |
m2 |
0,900 |
0,500 |
1,80 |
25.137 |
Madeni imalatın korozyona karşı 2
kat boyanması |
m2 |
1,000 |
0,880 |
1,14 |
26.071 |
Karo fayans duvar kaplaması |
m2 |
3,490 |
2,773 |
1,26 |
26.101 |
Karo seramik döşeme/duvar
kaplaması |
m2 |
4,710 |
2,163 |
2,18 |
26.202 |
3cm mermer döşeme kaplaması |
m2 |
4,610 |
4,000 |
1,15 |
26.501 |
Suni mermer plak döşeme kaplaması |
m2 |
4,390 |
2,280 |
1,93 |
26.601 |
Dökme mozaik merdiven basamağı
kaplaması |
m |
1,520 |
2,000 |
0,76 |
26.621 |
Mermer/suni mermer merd. basa.
kap. |
m |
3,050 |
3,337 |
0,91 |
27.502 |
Çimento harcı ile düz sıva |
m2 |
2,065 |
1,631 |
1,27 |
27.5581 |
Sentetik reçine bağlayıcılı
plastik sıva |
m2 |
0,650 |
1,000 |
0,65 |
27.565 |
Düz dökme mozaik döşeme kaplaması |
m2 |
2,860 |
1,183 |
2,42 |
27.571 |
Düz dökme mozaik denizlik/parapet |
m2 |
18,440 |
10,500 |
1,76 |
27.581 |
Çimento harçla tesviye tab. (3cm) |
m2 |
0,973 |
0,780 |
1,25 |
27.582 |
Beton yüzeylere çimentolu mala
perdahı |
m2 |
0,850 |
0,500 |
1,70 |
27.583 |
2,5-4 cm kalınlığında 500kg
çimento doz şap yapılması |
m2 |
1,338 |
0,842 |
1,59 |
|
|
|
|
Ortalama
: |
1,56 |
“Oran” kolonundaki değerlerin 1 veya 1’e
yakın olması, iş kalemleri için Bayındırlık Bakanlığı’nın öngördüğü ile inşaat
firmalarının uygulamada kullandıkları değerlerin birbirleriyle aynı veya
birbirlerine yakın olduğunu gösterir. Oran değeri 1’den uzaklaştıkça, Bakanlık
tarafından öngörülen değerlerle firmalar tarafından uygulamada kullanılan
değerler arasında uyuşmazlık olduğu anlaşılmaktadır.
Her bir iş kalemi için bu oran hesaplanmış
ve Bayındırlık Bakanlığı değerleri ile firmaların kullandıkları değerler
arasındaki uyum gözlenmiştir. Bu gözlemlerde elde edilen bulgular aşağıda
sıralanmıştır:
1. Toplam
69 iş kalemi için oranlar hesaplanarak incelendiğinde, hesaplanan oranların iş
kalemlerinin sayısına göre dağılımı şu şekildedir:
Oran |
|
İş kalemi sayısı |
0-1 arası |
|
15
tane |
1-2 arası |
|
38
tane |
2-3 arası |
|
12
tane |
3'ten büyük |
|
4
tane |
2. 69 iş kaleminin 54 tanesinde (%78’inde) Bayındırlık Bakanlığı’nın adamsaat değerleri inşaat firmalarının kullandığı değerlerden büyüktür. Bu, Bayındırlık Bakanlığı’nın genel olarak iş kalemlerinde uygulamada kullanılandan daha fazla işçilik öngördüğünü göstermektedir. 15 adet iş kaleminde (%22) ise Bayındırlık Bakanlığı uygulamadan daha düşük adamsaat değerleri öngörmüştür.
3. Genel bir karşılaştırma kriteri vermesi açısından iş kalemleri için hesaplanan oranların ortalaması alınmış ve 1,56 değerine ulaşılmıştır. Bu bulguya dayanarak iş kalemlerinin genelinde Bayındırlık Bakanlığı’nın gerçek uygulama değerlerinin 1,56 katı fazla işçilik öngördüğü söylenebilir.
4. Oranların iş kalemlerinin cinsine göre dağılımı incelendiğinde Bayındırlık Bakanlığı’nın duvar örülmesi ve çatı örtüsü döşenmesi gibi iş kalemlerinde uygulamadakinden daha az (0-1 arası oranlar), ince iş olarak bilinen iş kalemlerinin hemen hemen hepsinde ise daha fazla işçilik öngördüğü görülmektedir (1-2 arası oranlar). Özellikle beton dökülmesi, fore kazık, hasır çelik döşenmesi, nervürlü çelik döşenmesi gibi kaba inşaat iş kalemlerinde ise bu oran daha da büyümekte, 3’e kadar ulaşmakta hatta 3’ü de aşmaktadır.
SONUÇ
İnşaat işinin planlı bir şekilde yapılmasının gerekliliğinin gittikçe daha fazla anlaşıldığı bir dönemde, planlama işini oluşturan parçalar arasında vazgeçilmez bir yeri olan işçi verimliliğinin öneminin anlaşılması ve bu alanda hem kamu hem de özel sektör tarafından gerekli adımların atılması Türk inşaat sektörünün gelişme yolunda daha hızlı ilerlemesini sağlayacaktır. Elde edilen bulgular inşaat sektöründe işçi verimliliğinin yeterince dikkate alınmayan bir konu olduğunu göstermekte ve önemli noktalara işaret etmektedir:
1. Bayındırlık Bakanlığı birim fiyat analizlerinde öngörülen işçilik miktarlarının büyük bir kısmı aynı iş kalemleri için inşaat firmaları tarafından uygulamada kullanılan işçilik miktarlarından farklıdır. Bayındırlık Bakanlığı birim fiyat analizlerinde yer alan işçilik miktarları uygulamada kullanılan değerler göz önüne alınarak gerçek durumu yansıtacak şekilde yeniden düzenlenmeli, böylece öngörülen değerlerin uygulamada da aynı tutarlılığı göstermeleri sağlanmalıdır.
2. İnşaat teknolojisinde meydana gelen gelişmeler sonucu yeni iş kalemleri ortaya çıkmaktadır. Bu iş kalemlerine ait analizler hazırlanarak Bayındırlık Bakanlığı birim fiyatları arasında yer almalı, bu konudaki boşluklar doldurulmalıdır.
3. Bayındırlık Bakanlığı, inşaat adamsaat değerlerinin elde edilip düzenlenmesi için sektörde faaliyet gösteren firmalarla iletişime geçmelidir. Periyodik olarak firmalarla temasa geçilerek güncel değerler toplanmalıdır. Firmalardan toplanan değerler bir bilgi bankası oluşturacak şekilde düzenlenerek kullanıma sunulmalıdır.
4. Bayındırlık Bakanlığı, elde ettiği adamsaat değerlerini her yıl birim fiyatların açıklanması gibi açıklamalı ve inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmalara kendilerini değerlendirme olanağı sağlamalıdır.
2. Akay,
K., Verimlilik Arttırıcı Teklif Sisteminin İncelenmesi, YLT, İTÜ Fen Bilimleri
Enstitüsü, Şubat 1996
3. Sorguç,
D.,Prof. Dr., Yapı İşletmesi Ders Notu II İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat
Fakültesi matbaası, İstanbul 1993
4. Kuruoğlu,M.,Dr.,“İnşaat
Firmalarında Verimlilik Araştırması”, İTÜ İnşaat Fakültesi bitirme grup
çalışması, 2000,İstanbul
5. Bayındırlık
Bakanlığı Birim Fiyat Analizleri
6. Kuruoğlu,M.,Sorguç,D.,
“Yüklenici İnşaat firmalarında Planlama Departmanlarının durumu ve sorunları
açısından yeniden düzenleme önerisi” , 2. Yapı İşletmesi Kongresi İzmir,2000
7. Kuruüzüm,O,
Verimliliği Arttırmada İş Etüdü Teori ve Uygulamaları, İTÜ, İstanbul 1992
8. Doğan,A.,Alper,A.,
İmalatçı Kamu Kuruluşlarında Maliyet ve Verimlilik Karşılaştırmaları, MPM,
Ankara 1990
9. Kök
,R.,Dr., Endüstriyel Verimlilik ve Etkileri, Atatürk Üniversitesi, Erzurum 1991
10. Gürsoy
,B. Prof. Dr., Verimlilik Üzerine Düşünceler, MPM Ankara 1985
11. Juraev,R.,
İşletmelerde Verimlilik Ölçme ve
Değerlendirme, YLT, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü 1996
12. Köse,
A.H. Büyüme ve Verimlilik, MPM, 1992