Pursantaj Nedir Nasıl Hesaplanır?

Pursantaj Nedir?

Fransızca pourcentage kelimesinden gelir. En özet şekilde pursantaj kelime anlamı “yüzde oran” dır.

Pursantaj, genellikle metraj ve keşif hesaplamalarında, hakediş ödemelerinde kullanılan bir yöntemdir. Birim fiyat veya maliyet + kar olarak değil de, sabit fiyat şeklinde yapılan anlaşmalarda, metraj ile ilerleyişin takip edilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, ya da mümkün olsa bile gerek duyulmadığı daha küçük keşifli işlerde vb. kullanılır. Hızlı oldu sanırım, aşağıda detaylandıracağım merak etmeyin:)

Pursantaj Nasıl Hesaplanır?

İlk paragraftaki, inşaat işlerinde anlaşma şartlarını biraz açalım.

Diyelim ki yüklenici firma İşveren ile birim fiyat usulü anlaştı. Hakedişler de aylık olarak yapılmaktadır. Bu durumda, o ay yapılan işlerin miktarı x birim fiyatları toplamı, o ay alınacak hakediş tutarını belirler.

Anlaşma maliyet + kar yapıldıysa, o ayki maliyet ne ise üzerine yüklenicinin kar oranı eklenir ve aylık hakediş tutarı hesaplanır.

Anahtar teslim sabit tutarlı anlaşmalarda ise, işin maliyeti baştan bellidir. Örneğin Yüklenici, İşveren’e ben bu işi 1.000.000,00 TL ‘ye yapacağım diye taahhüt verir. Peki bu durumda, hakediş nasıl hesaplanacak? Çünkü İşveren açısından işin metrajı, miktarı, birim fiyatı önemli değildir.

Burada çeşitli yöntemler devreye girer. Örneğin baştan bu iş için bir adamsaat hesabı yapılır, her ay gerçekleşen adamsaat üzerinden ödeme yapılabilir. Ya da baştan bir ödeme planı belirlenir. Örneğin bu 12 aylık bir iş diyelim. %20 avans,  %60 6. ayda, ya da betonarme işleri bittiğinde, kalan %20 iş tesliminde şeklinde. Bu alternatifler çoğaltılabilir.

Fakat anahtar teslim sabit fiyat usulü anlaşmalarda en çok kullanılan ödeme yöntemi pursantaj ile hakediş hesaplamadır.

Pursantaj ile Hakediş Hesabı

Pursantaj hesabı, çeşitli kilometre taşları veya çeşitli hesaplama veya yaklaşımlarla tespit edilmiş oranlara göre belirlenir. Örneğin bir inşaat işinde pursantaj şöyle belirlenmiş olsun :

Bu durumda, yüklenici firma, hafriyat işlerini bitirdiği zaman, toplam keşfin %10 u oranında ödeme alır. Aynı şekilde kabayı bitirdiğnde %30’unu, inceyi bitirdiğinde diğer %30’unu alacaktır. İşin toplam hacmi 1 Milyon TL ise, hafriyat, kaba ve ince işlerin bitmesine müteakiben 1.000.000,00 TL x %70 = 700.000,00 TL hakediş alacaktır.

Pursantaj cetveli veya pursantaj defteri dediğimiz döküman yukarıda özetlenmiş olan formatın daha genişletilmiş halidir. Firma ve işe ait bilgileri, işin detaylı alt kırılım tanımlarını, fiyatsal ve ilerleme yüzdelerini de  içerir.  Kurumdan kuruma çeşitlilik gösterebilir. Olayın mantığını bildikten sonra siz de kendi defterinizi rahatlıkla oluşturabilirsiniz. Google’da pursantaj cetveli yazarak çeşitli hazır pursantaj örnekleri görebilirsiniz.

Pursantaj çok genel bir kavramdır. Kullanıldığı anlama göre, pursantaj nasıl bulunur sorusunun cevabı da değişir. Yukarıda pursantajdan hakediş hesaplama konusuna değindik. Aşağıda çeşitli pursantaj hesaplamalarına örnek vereceğim.

Pursantaj İle Metraj ve Maliyet Hesabı

Bir iş için yaklaşık keşif çıkarmamız gerekiyor diyelim. Fakat her iş için tek tek metraj hesaplayıp birim fiyat analizi yapacak zamanımız yok, veya işin böyle bir ehemmiyeti yok. Peki bu durumda nasıl yaklaşık hesap yapacağız?

Yapının alan ve katlarına göre ilk başta inşaat alanını hesaplarız. Daha sonra bir takım yaklaşımlarda bulunuruz. Örneğin 1 m2 inşaat alanında  yaklaşık 0,38 m3 beton gitmektedir. Bu daha önceki tecrübelerden edindiğimiz bir bilgi diyelim. Şimdi pursantajdan demir metrajı hesaplayabiliriz. Demir pursantajımız 80 kg/m3 diyelim. Bu durumda İnşaatımızdaki toplam beton miktarından yola çıkarak demir tonajını da yaklaşık olarak hesaplarız. Benzer şekilde kalıp pursantajımız ile kalıp metrajı da hesaplanabilir.

Yukarıda beton, demir ve kalıp metrajını hesapladık. Bu durumda, ilgili işlerin birim fiyatlardan yola çıkarak, kaba inşaat maliyetini bulabiliriz.  Sonrasında pursantaj ile maliyet hesabı yapılabilir. Kaba inşaat pursantajımız %30 olsun. Bu durumda %30 luk kaba inşaat maliyetinin tutarını bildiğimize göre, %100 ün tutarını da hesaplayabiliriz.  Aşağıda basit bir örnek verdim. Rakamlar gerçeği yansıtmamaktadır, örnek teşkil etmesi açısından girilmiştir. Ortalama pursantaj değerleri ve Yaklaşık maliyet hesabı için şu yazımı okuyabilirsiniz : https://www.aykutozdemir.com.tr/insaat/yapi-yaklasik-maliyeti-hesabi.html

Ancak yazımı şu uyarı ile bitirmek istiyorum, pursantaj ile hesaplanan metraj ve maliyetler, kesinlikle yaklaşık öngörüde bulunmak için kullanılmalıdır.  Bu hesaplamalar ile girilecek ihaleler, verilecek teklifler ve yapılacak satınalmalar, sizi ciddi zarara uğratabilir.

Okuduğunuz için teşekkürler