Sıcak Havada Beton Dökümü

Beton Dökerken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Beton kurumamalı, donmamalı ve sarsıntıya uğramamalıdır. Aşırı sıcak, kuru ya da rüzgarklı havalar, beton dökümü için en olumsuz hava şartlarıdır. Bu yazıda sıcak havada beton dökümünde dikkat edilmesi gereken hususlar ve alınması gereken tedbirler yeralmaktadır.

Sıcak hava koşulları nelerdir:

Yüksek hava sıcaklığı, düşük relatif nem yüzdesi, hızlı esen rüzgarlar ve güneş radyasyonu gibi ortamların  bulunduğu koşullardır.

TS 1248:
Ortalama hava sıcaklığı ard arda 3 gün süre ile 30 ºC nin üzerinde bulunduğu süredeki hava durumunu “ aşırı sıcak hava “ olarak tanımlamaktadır.
TS 1247:
Normal havalarda beton döküm sıcaklığı + 5 ºC ile + 30 ºC olarak tanımlanmaktadır.
TS EN 206-1:
Teslim anındaki taze beton sıcaklığı (sapma sınırları verilerek) kullanıcı ve imalatçı arasında belirlenebilir.Standart en düşük beton sıcaklığını + 5 ºC olarak öngörmektedir.En uygun beton döküm sıcaklığı 15-20 ºC olarak kabul edilebilir.

• Pek çok ülke standartlarında en uygun beton karışım sıcaklığı 15-16 °C dir. Ayrıca bir çok araştırmacıya göre yerleştirme esnasındaki beton sıcaklığının 24-38°C arasında olması, sıcak hava koşullarında beton dökümü için uygun bir sıcaklıktır.

Sıcak hava koşulları, betonun üretimini, yerleştirilmesini, kürlenmesini ve betonun tüm özelliklerini etkileyebilir. Taze betonda, sıcak havalarda hızlı buharlaşma nedeniyle aşırı su kaybı meydana gelir ve hidratasyon hızı yükselir. Buna bağlı olarak çökme kaybı, priz hızlanması, hava boşlukları ve yüzeyde plastik rötre çatlakları gibi problemler meydana gelir. Bu da betonun dayanımını olumsuz yönde etkiler. Bu olumsuz etkileri ortadan kaldırmak için, 30°C üzerindeki hava sıcaklığında beton dökerken bazı tedbirler almak gerekir.

Sıcak Hava Şartlarının Taze Beton Üzerindeki Etkileri Nelerdir  ?

• Kıvam kaybı daha hızlıdır ve betonda hedeflenen kıvamı elde etmek için daha çok miktarda karışım suyu gerekir.
• Çökme değeri kaybı daha fazladır.
• Beton ısısı yükselir prize daha hızlı ulaşır.
• Betonda plastik rötre çatlakları oluşur.
• Hava sürüklenmiş betonlarda bulunması istenilen hava miktarı daha zor kontrol edilir.

Sıcak Hava Şartlarının Sertleşmiş Beton Üzerindeki Etkileri Nelerdir  ?

• Sıcak hava koşullarında üretilen, yerleştirilen ve kür edilen betonların ilk birkaç saat veya birkaç günlük dayanımları normal koşullardakine göre daha yüksektir ancak 28 günlük ve daha sonraki süreçte dayanım daha düşüktür.
• Sıcak havalarda istenilen kıvamı sağlamak için daha fazla su katılan betonlarda gözenek daha fazladır bu nedenle su geçirimliliği de daha yüksek olmaktadır. Ayrıca dayanım da düşüktür.
• Sıcak havada yerleştirilen betonun sıcaklığı ile beton soguduktan sonraki sıcaklıgın farkı, normal şartlarda yerleştirilen betona göre daha fazladır. Bu da çatlama eğilimini artırmaktadır.
• Betonda kuruma ve rötre daha fazla olmaktadır.

 Sıcak Havada Beton Dökülürken Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Taze betonun ve ortamın sıcaklığı denetlenmelidir. Sıcaklık ve bağıl nem değişimi sürekli kontrol edilmelidir.
• Çimento, su ve agregalar olabildiğince soğuk olmalıdır. Agregalar gölgede korunmalı, karışım suyu beyazla boyanmış tanklarda tutulmalıdır.
• Agregalar periyodik olarak ıslatılmalı. Bunu yaparken agregalarda farklı nem oranlarının oluşmamasına dikkat edilmelidir.
• Hidratasyon ısısı düşük çimento tercih edilmelidir.
• Karıştırıcı ve transmikser beyaza boyanmalı, düşük devirde döndürülmelidir.
• Hazırlanan beton, döküm yerine getirilir getirilmez bekletilmeden yerleştirilmeli ( hazırlandıktan sonra 120 dk içerisinde ) , vibrasyon işlemi kısa sürede yapılmalıdır.
• Çeşitli nedenlerden dolayı döküm gecikirse, priz geciktirici katkılar kullanılmalıdır.
• Isı iletkenliği yüksek kalıp kullanılmalıdır.
• Beton dökümü için akşam ve gece saatleri tercih edilmelidir.
• Döküm öncesinde kalıp ve donatı soğutulmalıdır.
• Döküm esnasında taban ve kalıplara su püskürtülerek beton karışımındaki suyun emilmesi önlenmelidir. Böylece betonla temas edecek yüzeylerin de sıcaklığı düşürülmüş ve nem miktarı artırılmış olur.
• İlk mastarlama (Betonun yüzeyini bitirme, düzeltme, düz hale getirme işlemi.) beton yerleştirildikten hemen sonra yapılmalıdır.  Yüzey parlaklığı gittiğinde, bir insan betonun üzerine çıktığında ayak izi 1-2 mm derinliklerde ise, ikinci mastarlama işlemi yapılabilir.
• Beton dökümünden sonra ilk yarım saatten başlayıp en az 72 saat boyunca su kürü uygulanmalıdır ( günde en az 3 defa). Yüzeyler su geçirmez örtüler ile buharlaşma ve su kaybına karşı, rüzgar etkisine karşı da rüzgar koruyucular ile  örtülmelidir.
• Kür süresi normal betonarme yapılarda yaz aylarında en az 3 gün olmalıdır ve beton yüzeyi sürekli nemli tutulmalıdır.
• Su kürü uygulanırken, suyun sıcaklığı betonunkiden çok düşük olmamalıdır. Aksi takdirde çatlamalara neden olur.
• Güneşin doğrudan etkisini önlemek için beton yüzeyi açıkta bırakılmamalı, ıslak çuval ya da plastik örtü gibi malzemeler ile mutlaka örtülmelidir. Özellikle döşeme ve saha betonları bakım maddeleri ile kaplanmalı, buharlaşma geciktirilmelidir.

Bu yazı, çeşitli internet kaynakları ve dökümanlardan  faydalanılarak yazılmıştır. Kaynak gösterilmeden paylaşılamaz. Sıcak havada beton dökümüne dair eklemek ya da düzeltmek istediğiniz hususları yorum yazarak  belirtebilirsiniz.

Ayrıca konuyla ilgili, İnşaat Mühendisi İrfan Kadiroğlu’nun Sıcak Havada Beton Dökümü yazısını okuyabilirsiniz: Sıcak Havada Beton Dökümü