Şantiye Mühendisi Ne Yapar?

Şantiyeci Olmak başlıklı yazımda, genel olarak şantiye ortamından bahsetmiştim. Şantiyecilik ve Mühendislik Eğitimi başlıklı kısa alıntımda ise, en özet hattıyla şantiye mühendisinin görevi ve alınan eğitimle ilişkisine değinmiştim.  Bu yazımda, maddeler halinde, şantiyeciliği merak eden saha mühendisi adayları için, bir şantiye mühendisinin ne işler yaptığından bahsedeceğim.

Şantiye mühendisliğini seçen arkadaşların kariyer haritası en genel hatları ile şu şekilde ilerler :

Yeni mezun- 5 Yıl Tecrübe > Saha mühendisi

5- 10 Yıl Tecrübe > Kısım Şefi, Kaba İşler Şefi

10-15 Yıl  Tecrübe > Kaba İşler Şefi, Şantiye Şefi

15-20 yıl Tecrübe > Şantiye Şefi, Proje Müdür

20 ve üzeri Tecrübe > Proje Müdürü, Proje Koordinatörü, Üst Düzey Yönetici

Öncelikle belirteyim, gerek görev tanımları, gerek tecrübeler genelleme yapılarak yazılmıştır. Bunlar, firma ve proje büyüklüklerine göre farklılıklar gösterebilir. Örneğin bir alüminyum cephe firmasında 5 yılda proje müdürü sıfatını alabilirsiniz. Çok daha büyük firmalarda, uzman, … yardımcısı, farklı şeflik ve müdürlük ünvanları gibi daha ara pozisyonlar da olabilir. Bu haritanın başlangıcında, saha mühendisi yerine, yapı denetim mühendisi, iş güvenliği mühendisi gibi görevlerde olabilir.  Ayrıca kişisel beceri ve donanımlarla,  çok daha erken proje müdürü de olabilirsiniz. Veya 20 yıl boyunca şantiye şefi de kalabilirsiniz. Bu da yine size bağlı. Yukarıdaki liste, orta ve büyük  ölçekli işler için genel bir sıralamadır ve tecrübe aralıgıdır.

Ve yine gerek yukarıdaki liste, gerek aşağıdaki açıklamalar hazırlanırken, Ahmet Ustanın, Mehmet Kalfanın sözünden çıkmayan, tek işi para babası müteahhitin gözünde kağıt kürek işlerini halleden bir eleman olan yeni mezun şantiye şefleri dikkate alınmamıştır.

Şimdi de pozisyonlardaki görevlere gelelim :

Saha Mühendisi Ne İş Yapar :

Şantiye şefinin ve varsa kısım veya kaba inşaat şefinin altında çalışır. Yeni mezunlar genelde iş güvenliği tedbirlerinin alınması, günlük raporların hazırlanıp yayınlanması, proje pafta kontrolleri, basit metrajlar  ( beton söylenecek  ise kaç m3 sipariş edelim vs.) gibi görevlerde yer alır.  Bu görevleri yerine getirirken bir yandan kendisini geliştirmeye devam eder. Tecrübe kazandıkça saha üst yönetimi ile inşaat teknikerleri, formenler, operatörler ve taşeronlar arasındaki bağlantı ve iletişimin sağlanması gibi  görevler yaparak, bir yandan da imalat ve işleyiş öğrenirler.  Bu öğrenme süreci ilerledikçe, şantiye organizasyonu ve imalat ilerleyişinde daha aktif rol almaya başlarlar. Kısım veya kaba inşaat şefi olma adaylarıdır.

Şantiyeye gelen malzemelerin teslim alınması, formen, taşeron, ekip ve ekipmanların üstünden aldığı talimatlar doğrultusunda yönlendirilmesi, puantajların tutulması, proje paftalarının güncel olarak sahaya teslimatı, imalatların ön teslimleri, işe zamanında başlanması, beton, demir,  gibi ihrazat siparişlerinde metraj hesaplanması gibi görevleri vardır. İmalatların ön teslimatı deme sebebim, özellikle yeni mezun saha mühendisleri imalat bilgileri yetersiz olduğundan, doğru teslimat yapamazlar. Bu nedenle, ön kontrol yapıp, şefinin teslim alma sürecine nezaret ederek işi öğrenirler. Daha tecrübeli saha mühendisleri imalatı yeterince öğrendikten sonra işi teslim alabilirler. Ancak kendilerinden daha tecrübeli kısım ve şantiye şefleri, yaptıkları saha ziyaretlerinde saha mühendisinin göremediği eksikleri tespit edebilirler. Bu da gayet doğaldır.

Sahada şantiye mühendisleri tarafından yapılan kontrollere, hiç fikri olmayan arkadaşlar için örnek  verecek olursak;  betonarme işleriyle ilgili, kalıp kapatılmadan önce donatı adet, çap, yerleşim, temizlik ve paspayı uygunlukları, kalıp kapatılmadan kalıp yagının uygun uygulanması, beton dökümünden önce de kalıbın şakülü, payanda  ve kuşak adet ve uygulanışlarının uygunluğu, ince işlerde terazi, gönye kontrolleri, örneğin sıva boya işlerinde uygulama kalınlığı vs.  olabilir. İnanın bu sahada yapılan kontrollerin %10 ‘u bile değil. Sadece örnek teşkil etmesi için bahsettim.

Zor bir dönemdir. 4 yıllık lisans eğitiminin ardından, sudan çıkmış balık gibi, betonarme yapı tasarımı dersinde kağıt üzerinde durduğu gibi durmayan imalatın içine girdiğinde, acemilik çekmek oldukça normaldir. Bir yandan işi öğrenmeye çalışmak, bir yandan teorik olarak altında olan formenden, ustadan iş öğrenmek  ve aynı anda onlara söz geçirmeye talimat vermeye çalışmak sıkıntılı bir süreç olabiliyor. Bu konuda şu yazımı okuyabilirsiniz : https://www.aykutozdemir.com.tr/insaat/yeni-mezun-insaat-muhendisi.html

Ancak bu sizi korkutmasın, bir yıllık tecrübeden sonra, bu acemilik süreci atlatılıyor ve şantiyeci olmanın keyfi yaşanmaya başlıyor :)

Kısım Şefi / Kaba İnşaat Şefi

Büyük ölçekli projelerde bulunan ara pozisyonlardır. Örneğin 10 bloklu bir yapı ise,  bir veya bir kaç bloktan sorumlu şantiye şefine bağlı çalışan kısım şefleri vardır. Görevli olduğu mahallerdeki saha mühendisinde bahsettiğim tüm görevlerin eksiksiz uygulanmasından sorumludur. Şantiye şefinin, sorumlu oldugu mahaldeki gölgesidir. Kendisine bağlı saha mühendisi ve inşaat teknikerleri ile birlikte bu sorumluluğu üstlenir. Şantiye şefinin koordinasyonu ile, sorumlusu olduğu kısımlardaki imalatların, zamanında, eksiksiz ve doğru bir şekilde gerçekleşmesi için gerekli ekip, ekipman, malzeme yönlendirmelerini, iletişimleri, kontrolleri sağlar; altındaki mühendis ve teknikerler ile yapılmasını sağlar.

Kaba İnşaat şefi ise, kaba inşaat işlerinin takibi, teslim alınması, kaba inşaat taşeronunun, kaba inşaat işleri ile ilgili tüm ekip ve ekipmanların yönetimi, bu disiplinlerle şantiye yönetiminin bağlantısının kurulması  görevlerini üstlenir.  Diğer disiplinlerin şefleri ile koordineli çalışarak, işin akışını sağlarlar.  Örneğin beton dökmeden önce gerekli kablo kanalları bırakıldı mı diye elektrik işleri şefi ile görüşmelidir. Veya dolgu yapmadan önce, borular teslim alındı mı diye mekanik işler şefine sormalıdır.  Her imalat öncesinde uygunluğunu harita mühendisi /teknikeri ile teyitleşir. Betonarme, duvar, -altyapı işleri şefi yoksa- altyapı, kazı ve dolgu işleri kaba inşaat şefi sorumluluğundadır. İnce işler şefi, mekanik işler şefi, elektrik işler şefi, peyzaj işleri şefi, harita işleri şefi  gibi sorumlular ile birlikte şantiye şefinin altında çalışır.  İnce işler şefi istisnalar dışında mimar olur. Bazen kendisini ince imalatlar konusunda çok iyi yetiştirmiş inşaat mühendisleri de bu görevi üstlenebilirler. Diğer şeflikler zaten adından da anlaşılabilir :) Genelde büyük ölçekli projelerde, Şantiye şefi ile saha mühendisleri arasında her ilgili disiplinin saydıgım şekilde kendine özel şefleri vardır.

Şantiye Şefi

Yukarıda saydıgım pozisyonda çalışan personellerin yönetimini sağlayarak, imalatların zamanında ve doğru bir şekilde yapılması, taşeron ve sahadaki ekip ve ekipmanların yönetiminden sorumludur. Hakediş, satınalma, kontrol ve denetim gibi süreçlerde de teknik ofis ve üst yönetim ile koordineli çalışır. Sadece şantiye ekibinin yönetimi değil, aynı zamanda sahanın ofis ve diğer dış disiplinler ile koordinasyonunun da sorumlusudur.  Var ise proje müdürünün sağ koludur. Proje müdür yok ise, sahanın bir numaralı adamıdır. Bu durumda şağıda sayılan proje müdürü görevleri de onun sorumluluğunda olur. Genelde 5 milyon TL ye kadar olan orta ölçekli projelerde proje müdür olmaz, sadece şantiye şefi olur. Şantiye şefinin, altındaki mühendis ve şeflerden farklı olarak hukuki sorumluluğu da vardır. İşin yapı ruhsatı ve eklerine uygun olarak yapılmasından, iş güvenliğinin sağlanmasından bir numaralı sorumludur. Bu alanda çıkan problemlerden 1. dereceden sorumlu olan da şantiye şefidir. Yapı ruhsatı alınması ile başlayan sorumluluğu, yapı kullanım izni alınmasıyla biter. Çevre çitlerinin yapılıp ilk kazının yapılmasından, geçici kabule kadar işin her aşamasında görevli ve sorumludur. İnşaatlarda şantiye şefi bulunması zorunludur.  Hukuki sorumlulukları için aşağıdaki İMO tarafından yayınlanan dökümandan bilgi edinebilirsiniz :

şantiye şefi hukuki sorumluluğu

Proje Müdürü

Projenin doğru planlanması ve bütçelendirilmesi, ve iş programı ve proje bütçesine göre işlerin zamanında ve doğru bir şekilde tamamlanması, ekip, ekipman, malzeme tedariği ve yönetilmesi, yukarıda sayılan tüm ünvanların yönetiminden sorumludur.  İşveren ve şirket üst yönetimi ile iletişim ve koordinasyon içerisindedir. Proje müdürü, mühendis ve şefler gibi sık sık sahaya inip imalat kontrolü yapmaz. Proje müdürünün sahayı ziyareti, genel anlamda kalite kontrol, iş güvenliği kontrolü ve de iş programına uygunluk ve koordinasyon amaçlıdır.  Altındaki tüm direkt ve endirekt çalışanların doğru yönetimi ile, işin zamanında, istenilen kalitede ve verilen bütçede yapılmasını sağlamalıdır. O projede, patronun gölgesidir. Zaman, maliyet, insan kaynakları yönetimi onun kontrolü altındadır. Projeye kazanç sağlatacak veya zarar verebilecek güçte sorumluluk sahibidir.

Proje müdürlüğünden sonra, çok büyük ve  kurumsal firmalarda projeler koordinatörü, bölge müdürlüğü vb. firmaya göre değişen çeşitli ünvanlar vardır. Bunlar artık firmanın üst düzey yöneticileridir.

Pozisyonların listesi ve görev tanımları yazmakla bitmez :)  Bir projenin organizasyon şemasını ve her teknik personelin görev tanımlarını yazmaya kalksak bir kitap olabilir. Bu yazının amacı, şantiyecilik konusunda yeni olan  inşaat mühendisi arkadaşlara şantiye hiyerarşisini kısaca özetlemeyi amaçladım. Umarım faydası olmuştur.

Özellikle şantiyeci arkadaşların, konuya yapabilecekleri katkıları bu yazı altında yorum olarak paylaşmalarını rica ederim.

Kariyer haritanızda, size başarılar dilerim :)

 Yükleniyor ...

 Yükleniyor ...